Jumat, 17 Februari 2017

Prejensa Investimentu Xinese iha Merkado Livre

Eksploitasaun merkado iha mundo hamosu modelo kosmopolitan ba produsaun nomos ba konsumedores iha nasaun hotu-hotu (liu-liu ba nasaun hirak nebe'e maka foin atu desemvolve). Ho ekspansionista chinese ba vida ekonomia iha mundo fo presaun ba produto domestika nasional iha nasaun hirak nebe mak seidauk bele atu hasoru kondisaun merkado livre. Tamba sa mak chinese tenki halo ekspansio ekonomia iha nasaun hotu-hotu???......
Iha hanoin rua husi karuk (kiri) konaba ekonomia global maka integrasaun dadaun - ida reaksionis, ida fali hanoin ba oin. Tuir hanoin nebe maka iha katak ekonomia merkado global (livre) sai inimigo "ladun kondis ho kondisaun nasional". Tamba aspirasaun ekonomia ohin loron basea ba ekonomia nasional liu-liu ba nasaun hirak nebe maka tama ba pra no post modernizasaun. Iha ekonomista barak iha mundo maka fo hanoin konaba ekonomia ba nasaun hirak nebe ki'ik atu desemvolve maibe iha ekonomista barak mos maka sai vampire petrolivo hodi hu'u no sunu ahi ba nasaun hirak nebe maka ladun kompetativo no produtivo atu hakat ba oin. Ho hanoin generalidade iha leten bele foti texto balun nebe maka sai faktores husi intervensaun no ekspansionista chinese ba merkado iha mundo.

FAKTORIS NEBE MAK MOSU;
  1. Importasaun husi nasaun-nasaun foin komesa desemvolve fundamental ekonomia ho rendimentu nebe'e minimun sai obstaklus bo'ot ba nasaun ne'e rasik e nasaun hirak nebe riku no produtivo sei hetan rendimentu nebe maksimu.
  2. Hasa'e produsaun iha nasaun hirak nebe foin desemvolve bele mos hamosu produsaun nebe que barak, deflasaun no depresi global.
  3. Investimentu iha (merkado livre) straga ambiente moris ba nasaun-nasaun hirak nebe seidauk preparado.
  4. Investimentu livre bele hamate strategia desemvolvimentu nasaun hirak nebe maka foin atu desemvolve, tamba labele halo kompete ho nasaun hirak nebe teknologia moderno no ho rendimentu nebe' e bo'ot.
  5. Investe komoditas la justu no la fo valour ba nasaun-nasaun nebe atu desemvolve.
  6. Iha mos hanoin balun katak, organizasaun ILO sai hanesan organizasaun antidemokratico, maneja tuir interese koperasaun transnasional, no fo teror ba otonomia nasional, ambiente moris no dame ema nian.
  7. Nasaun-nasaun hirak nebe bo'ot obriga hodi halo ekspansionis ekonimia livre ba nasaun-nasaun hirak nebe mak foin desemvolve, tamba sira rasik mak sai proteksionis spesifiku ba nasaun hirak nebe atu desemvolve.
Basicamente ba maluk sira nebe le'e ne'e dehan katak faktores hirak iha leten ladun konsisten.???? Ladun klaru katak kada individu la kompetativo iha nebe deit (mesmo nune'e iha individu balun sei kompetativo iha aspektu seluk).  Ita presija halo analiza global konaba ekspansionista ekonomia chinese iha mundo hanesan hakerek nain fo tuir mai ne'e sai referensia ida ba ita atu bele foti kinkluzaun.

TAUK LIU BA PÁE TRABALHADOR HO MITOS DEINDUSTRIALISASI.

Argumentu dehan páe fila ona.
  • Oinsa dalan ba trabalhador ka empreza sira servisu iha nasaun rasik atu bele kompete ho chinese? 
  • Oinsa chinene bele hetan servisu se-enguando servisu nebe sira hetan tenki ba iha nasaun seluk?
Perguntas rua ne'e simples, ita hare husi indikator World Development Indicators 2012 (washington DC: world bank, 2012). Sai indikador atu ita kompriende; 

1.
Trabalhador chinese kompetativo liu, ida ne'e los e justu.......exemplo trabalhador manufacture (prosesu industria ba sasan hirak nebe atu utiliza liu husi teknologia)  no seluk tan chinese selu ho osan (salario) montante $ 730/ano, trabalhador Germany $ 35.000/ano, USA $ 29.000/ano no britania $24.000/ano. Los ka la'e? salario Germany,USA, no Britania sei tun ba level China?  dehan klaru..... maibe ida ne'e la lo'os.
2.
Tamba trabalhador chinese baratu maibe ladun produtivo....ho nasaun sira iha europa no america tmb trabalhador America nia produsaun $81.000/ano, Germany $80.000/ano no Britania $55.000/ano, e trabalhdor chinese halo produsaun iha deit $2.900/ano. 

Iha fali tan preguntas ida, tamba sa mak trabalhador sira iha nasaun hirak nebe riku no desemvolvido produtivo liu nasaun china??....Tamba sira iha modalidade rasik nebe bo'ot e diak liu China. E mos formatur modalidade China prosentu tun liu nasaun sira seluk. Eksportasaun produto liu husi trabalhadores nebe relativo baratu no la produtivo, tamba asesu ba modalidade fisico no ema, maibe konaba skill mai husi nasaun-nasaun hirak nebe desemvolvidu ou riku (bele asesu konaba nasaun hirak nebe riku iha mundo).

Liu husi perguntas no esklarecimentu hirak iha leten sai hanoin no inspirasaun ba ita atu hare konaba faktus kompetativo no produtivo chinese nian iha mundo.

MUDANSA EKONOMIA CHINA...

Iha signal nebe ita hare ho matan katak mudansa ekonomia chinese nian bele hare iha konsumo nebe ita hasoru bai-bain iha ita nia moris....liu husi produto import mai husi nasaun hotu-hotu maibe sasan china maka domina liu hare husi ninia label, netto nomos ninia marka. China nia produto konsume nian bele hasoru iha supermerkado iha kompras luxu mai to iha merkado nebe foer. Ne'e bele esklarese katak mudansa ekonomia chinese eskpansionista iha merkadoria la'o luan e bo'ot tebes.
Succeso nebe maka china halo dehan strategi market economy orientasaun iha tempo Jiang Zemin iha tinan 2001. Hamosu iha Reformasaun Partido Komunista China (PKC), ninia objectivo laos atu hadia totalmente relasaun entre liurai no trabalhadores, maibe mos haforsa kapitalismo china atu halo eskpansionista ekonomia atu iha mudansa lalais.

China iha ninia matoridade internal uja sistema hakbesik a'an (hard power) ba ninia povu liu husi reformasaun politika maka forca, koalia lolos, laiha kompromi. Iha fali matoridade seluk uja sistema (smart power) simpatia sekuando ema china lao sai ba nasaun seluk..exemplo fo ajuda ba infrastruktura, halo akordu politika e ekonomia nst.

Ba nasaun hirak nebe iha Asia sai fatin nebe prinsipal ba hala'o ekonomia merkado ba nasaun hirak nebe iha mundo...maibe em-geral china konsege domina liu iha area ida ne'e tamba china hatene spekulasaun ba nasaun-nasaun hirak nebe'e maka sai ekspansionista nebe bo'ot ba nasaun china liu-liu iha Asia. Dalan nebe foti maka china laos deit halo negosiasaun ho governo maibe iha parte seluk mos halo negosiasaun liu-liu ho empreza sira atu bele hetan lukru ida nebe bo'ot liu tan. Ita bele hare no buka atu hatene katak eksportasaun china iha fulan janeiro 2017 sae 7,9% liu husi prediksaun, indeks manufaktur mos sae, katak ekonomia china stabil iha level 52,3. Ho dadus bebe iha hatudu signal katak nasaun china halo ekspansionista ekonomia bo'ot ba iha nasaun hotu-hotu, sekarik tun husi level 50 hatudu katak kontraksi.

Ho movimentu ekspansionista ekonomia chinese ninian sai mata dalan ba nasaun balun nebe ki'ik hodi desemvolve a'an. Iha mos nasaun balun maka buka atu kuidado a'an e nune mos buka atu lakohi sai retotika ba nasaun seluk maibe buka atu desemvolve a'an rasik tuir plano no strategia politika nasional nian.


Tidak ada komentar: